Gastencolumn Rutger Koeman

dinsdag 23 maart 2010
Boukombé, Centre de Santé, Santé, Bénin, Centre de Santé •la Solidarité• de Koutchagou, CSSK, éducation, gezondheidszorg, health, health care, health centre, education, scholing, women empowerment, children, FSAB, SAB, KUWEERI, Benin, mairie, ONG, NGO, HIV, docteur, médecin, médical, SANTE

 

Een kans

Hobbelend rij ik over een verlaten piste in het uiterste noord-westen van Ghana. Het is dinsdagmiddag, begin maart. Na drie uur wachten op vervoer, zit ik nu met zo’n 20 andere Ghanezen bovenop een vrachtwagen die een lading pinda’s in jutezakken vervoert en vandaag de enige vorm van transport is naar de bewoonde wereld. Het is tegen de veertig graden en we zitten in de volle zon. Voor mij zit een mooie, jonge lokale vrouw. Ik schat haar op een jaar of vijftien/zestien. In haar armen heeft ze een baby van hooguit enkele maanden oud. Een baby die duidelijk ziek is. Door middel van handgebaren, communiceren in het Engels of Frans met met name vrouwen is vrijwel nooit mogelijk doordat ze vaak niet de mogelijkheid hebben gehad dit te leren op school, kom ik er achter dat ze op weg is naar het ziekenhuis in Tamale omdat ze in haar regio de baby niet goed konden helpen. Eigenlijk onverantwoord in mijn ogen, want als ik af en toe glimp van het kind opvang lijkt het mij veel te ziek om überhaupt een kwartier te reizen, laat staan een dag in de hitte van Afrika.

Onvermijdelijk denk ik hierbij terug aan de dagen die ik in de regio Boukombé in Benin heb doorgebracht met Marjan en Jetse van Stichting Aktie Benin (SAB). In de dagen dat ik hun gast mocht zijn heb ik van dichtbij mee mogen maken hoe belangrijk de ondersteuning is die SAB de lokale bevolking biedt en welk verschil deze ondersteuning voor de mensen in regio kan maken. Een mooi voorbeeld hiervan is de drieling die ik bezoek op mijn tweede dag in Boukombé. Nadat we van de weg een klein kwartiertje hebben gelopen komen we bij wat hutten aan rondom twee grote mangobomen. Hier verzamelen zich al snel behoorlijk wat mensen, waaronder de moeder van de drieling en de drieling zelf. Hoewel Marjan zich vooraf behoorlijk zorgen maakte, zien ze er boven verwachting goed uit. We communiceren via dorpelingen met de moeder die geen Frans spreekt en informeren naar de drieling. De drieling heeft mede dankzij de ondersteuning van de kliniek die mede door SAB is opgezet en waar de moeder zich gemeld had, nu de mogelijkheid om gezond op te groeien. En dit gaat in de toekomst zeker voor meerdere kinderen gelden. Met de nieuwe maternité en de plannen voor de uitbreiding kunnen nog meer mensen beter geholpen worden. Dat de ondersteuning van SAB nodig is wordt mij direct duidelijk bij een bezoek aan een kraamkliniek die door de staat wordt beheert. Waar bij de SAB kliniek de bedden behoorlijk modern zijn, de kamers schoon en er nieuwe muskietennetten aan het plafond bevestigd zijn, vraag ik mij bij de kliniek van de staat af of het mogelijk is om deze kliniek uit te komen zonder een infectie op te lopen. In de bedden zitten scheuren, de muren zijn vies, het pleisterwerk komt naar beneden en muskietennetten ontbreken. Onvoorstelbaar in welke omstandigheden vrouwen hier moeten bevallen en volgens Marjan hebben we hier nog te maken met een redelijk goede kliniek…

In Nederland heb ik de afgelopen twee jaren naast mijn werk een studie gevolgd. Aan deze studie zat ook een personal development traject verbonden. Hierin werden de studenten begeleid door een aantal coaches. In Boukombé herinner ik één van de groepsgesprekken plotseling weer heel goed, het ging over het creëren en pakken van kansen. Op bezoek hier in het Noorden van Benin realiseer ik me maar eens weer hoe bevoorrecht we zijn in de ‘eerste wereld’, kansen komen en gaan en in principe kan vrijwel iedereen zich ontwikkelen. Wat voor een kans heeft een kind dat hier in een hutje, 15km van de weg en nog veel verder van een kliniek geboren wordt?

De volgende dag gaan we onder andere op bezoek bij een aantal kinderen dat door Nederlandse sponsors via SAB naar school kunnen. Kinderen laten vol trots hun rapport zien en vertellen met enthousiasme over wat zij op school geleerd hebben. We kunnen ze goed volgen wat deze kinderen hebben op school Frans kunnen leren. Natuurlijk blijven ook zij tegen problemen aanlopen. Leraren krijgen bijvoorbeeld vaak niet betaald, waardoor ze voor lange periode in staking gaan en de kinderen soms weken geen onderwijs krijgen. Echter, ook dit weegt niet op tegen de kans die deze kinderen geboden wordt op een betere toekomst. Op het moment dat één iemand uit een dorp door onderwijs zich kan ontwikkelen en hierdoor wat geld kan verdienen en zo wat terug kan doen voor zijn familie en dorp, dan zullen er meerdere volgen. Een goed voorbeeld hiervan zijn een aantal lokale medewerkers van SAB die ik ontmoet. Stuk voor stuk mensen die de kans die ze hebben gekregen om voor SAB te werken met twee handen hebben aangepakt, gedreven door het feit zichzelf te willen ontwikkelen en iets goeds terug te doen voor hun gemeenschap. Zij zijn het levende bewijs dat met een beetje hulp van buiten zij de kans grijpen die hun geboden wordt, zonder hier alleen zelf van te willen profiteren.

Na 70 kilometer, waar we bijna drie uur over gedaan hebben, spring ik van de vrachtwagen en vervolg mijn reis naar een national park. Een uur later zit ik met uitzicht op de savanne te genieten van een drankje en een goede maaltijd. Het Ghanese meisje met het zieke kind zit ongetwijfeld dan nog in de hitte achterop de vrachtwagen in de hoop Tamale te bereiken voor het donker. Ik vraag me af wat zij voor kansen zal krijgen in haar leven? Hopelijk besluiten net zo’n toegewijde mensen als Marjan en Jetse zich te vestigen in haar regio, misschien is dat wel haar beste kans op een betere toekomst voor haar en haar kind.

Rutger