Saskia van Vugt: Terug in de schoolbanken

De tweede prenatale outreach in Boukombé district, Koupagou 16 juli 2009.

 

Gisteravond werkte de radio weer en was onze komst naar Koupagou aangekondigd, zodat bij aankomst zich reeds een bont stel mensen onder de dorpsboom verzameld had. Een passerend zakenman ziet deze samenscholing en maakt hier meteen misbruik van door bij ons te stoppen en de bewoners te overtuigen om op hun akkertjes katoen te gaan verbouwen.  De eerste keer krijgen ze zaad, vervolgens moeten ze de oogst inleveren en maar hopen dat ze er genoeg voor krijgen om vervolgens voedsel te kopen, naast wat ze nu nog zelf verbouwen. Naast het wegvallen van de eigen voedselproductie, is het tevens een gevaar voor de lokale volksgezondheid. Voor een zo groot mogelijke productie krijgt men tevens gif aangeleverd. De mensen hier besluiten echter al snel dit gif dat goed is voor 01 hectare katoenveld, in hun bed leeg te spuiten ter bestrijding van ongedierte. En de rest over de mais te sprayen. Onverklaarde kindersterfte is het gevolg. Niet door de malaria dit keer, maar door vergiftiging.

Gelukkig is inmiddels de sleutel van de school gevonden, en luisteren de mensen niet meer naar de verkooppraat van deze blanke zakenman. Ze stellen zich op in rijen: 1 rij voor het klaslokaal waar de zwangere vrouwen gezien worden, 1 rij voor het lokaal waar de zieken op consult kunnen komen en een laatste rij bij de boom waar de doos met brillenglazen staat om een bril aan te meten.

 

Zelf neem ik plaats in het lokaal dat vandaag dienst doet als huisartsenpost en neem plaats in 1 van de schoolbanken. De patiënten mogen komen, bij mij of bij de infirmier.

Het gezondheidssysteem van Benin bestaat voornamelijk uit infirmiers. Dit zijn een soort verleegkundigen die na hun 3-jarige opleiding een soort huisartsenfunctie hebben. Hoewel een stuk goedkoper dan universitair opgeleide dokters, missen ze wel alle medische basiskennis die wij in de 6 arts-in-spe jaren van de geneeskunde studie moeten verwerven. En omdat je als infirmier door de regering zomaar ergens in het land te werk gesteld wordt, spreekt de jonge, ongeinteresseerde infirmier die vandaag naast mij in de andere schoolbank zieke patiënten ziet, nog minder Ditamari dan ik me in 2 weken eigen heb gemaakt. Hij eist direct de enige officiële dorpstolk op, zodat ik op zoek moet naar een andere vertaler.

 

 

 

Gelukkig is er in dit ongeschoolde dorp, toch een jonge vrouw die Frans spreekt en mij kan helpen. We roepen de eerste patient. Eerst voor het grote schoolbord op de weegschaal, en dan naast de tolk op een van de schoolbanken schuiven. Naast koorts, diarree en buikpijn, komen toch ook wat benauwdheid, huid- en oogklachten voor, wat wel eens iets anders dan malaria of een darmparasiet kan zijn. Plat op de lessenaar of schoolbank dus, voor nader onderzoek! Met het recept vervolgens naar het bureau van de meester, waarop de apotheek is ingericht. Hoewel iedere patient uit de bak onder de poster met rekensommen een zakje multivitaminen krijgt uitgereikt, als gratis toegift, wordt wel voor de gehele consultatie, inclusief de voorgeschreven medicatie, een symbolisch bedrag van 500CFA gevraagd als consultgeld. De betaling vindt precies plaats op de plek waar het franse taalvoorbeeld seul-peu-beaucoup aan de muur hangt. En hoewel de gevraagde bijdrage van 500 CFA (=85 cent) niet meer dan een peu genoemd kan worden, is het voor de bewoners van dit dorp, waar men leeft onder de armoedegrens van 1 euro per dag, in de op school geleerde orde van grootte beaucoup! Vele bewoners keren daarom zonder consult weer huiswaarts. Ze kunnen het niet betalen.

 

Ook voor mijn tolk, die me de hele dag terzijde heeft gestaan, is het teveel geld. ‘Pech’, zo vindt de infirmier naast mij, en hij gaat op 1 van de houten schoolbanken liggen slapen. De hele rij patiënten is immers snel weggewerkt, omdat de helft niet genoeg geld bij zich heeft voor een consult. De rest van de dag dus siesta. Om deze uren vervolgens wel gewoon als werktijd te declareren. En dan mijn onbetaalde vertaalster met haar zieke kindje wegsturen? De lange schoolmeester-stok om op de vingers te tikken mist in dit lokaal…maar ik laat de rest wel even slapen, in ‘de hoek’ - en dan doe ik zelf wel even wat me goed dunkt!

 

Saskia van Vugt MD